Wojna o Picassa. Jak sztuka nowoczesna trafiła do Ameryki
Hugh Eakin

W styczniu 1939 roku Pablo Picasso był sławny w Europie, w Stanach Zjednoczonych jednak jego sztukę odrzucano. Rok później Amerykanie w całym kraju głośno domagali się jego dzieł na wystawach. Jak kontrowersyjny lider paryskiej awangardy wdarł się do serca amerykańskiej kultury?

Po odpowiedź trzeba sięgnąć do czasów wcześniejszych, kiedy irlandzko-amerykański odszczepieniec, prawnik John Quinn, postanowił stworzyć największą na świecie kolekcję Picassa. Jego marzenie o muzeum, w którym mogłaby się pomieścić, ziściło się dopiero za sprawą wizjonera kultury Alfreda H. Barra Jr., który w wieku dwudziestu siedmiu lat został dyrektorem nowojorskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej.

Plany Barra i Quinna mogły jednak zostać pogrzebane – przez ogólną wrogość, kryzys, paryskie intrygi i samego Picassa. Trzeba było aż kampanii Hitlera skierowanych przeciwko Żydom i sztuce współczesnej oraz pełnego napięć sojuszu Barra z Paulem Rosenbergiem, prześladowanym marszandem artysty, aby wywieźć z Europy najważniejsze jego dzieła. Zorganizowana w cieniu wojny przełomowa wystawa „Picasso – czterdzieści lat twórczości” wprowadziła go do Ameryki, zdefiniowała MoMA w takim kształcie, jaki znamy, i przeniosła centrum świata sztuki z Paryża do Nowego Jorku.

Wojna o Picassa to po raz pierwszy opowiedziana historia o tym, jak jedna wystawa, przygotowywana przez dziesięć lat, bezpowrotnie odmieniła amerykański gust, a tym samym ocaliła dziesiątki dzieł sztuki XX wieku o nieprzemijającym znaczeniu przed nazistami. Zręcznie łącząc nowe podejście do badań naukowych z żywą narracją, Hugh Eakin ukazuje, jak dwóch mężczyzn z obsesją na punkcie Picassa wprowadziło świat sztuki na nowe tory.

To ekscytująca opowieść o królu, który sięga po koronę. Hugh Eakin pisze z naturalną powagą, ale także z temperamentem powieściopisarza, czyniąc temat «świeżym» dzięki wymownym szczegółom, zręcznym portretom i dramatycznym scenom. - Mark Stevens, zdobywca Nagrody Pulitzera i współautor de Kooning: An American Master

Eakin jest wspaniałym pisarzem. Fascynująca, elokwentna, cudownie klarowna Wojna o Picassa zmieni nasze dotychczasowe wyobrażenia o sztuce współczesnej i jej skomplikowanej recepcji po tej stronie Atlantyku. - Francine Prose, autorka m.in. Błękitnego anioła, Żywotów muz

Na temat Picassa zawsze pozostanie coś jeszcze do powiedzenia. Eakin rzuca nowe światło na długotrwały i przeważnie zaciekły opór wobec jego twórczości – i sztuki współczesnej – w Stanach Zjednoczonych. Koncentruje się na grupce jej zwolenników, którzy walczyli o jej uznanie i ostatecznie rozgromili antymodernistów, a teraz ożywają na stronicach książki. - Calvin Tomkins, autor

Eakin opowiada intrygującą i wciągającą historię jasno, starannie odmierzając jej tempo. Portrety głównych aktorów maluje wnikliwie i fascynująco, podobnie jak obraz zmieniającej się Ameryki. - Colm Tóibin, autor Czarodzieja

Dramatyczna narracja i genialna, bardzo aktualna korekta historii recepcji Picassa w Ameryce jest jak jazda kolejką górską przez dwudziestowieczną sztukę, która przypomina nam, że triumf tego artysty wcale nie był nieunikniony. - Gijs van Hensbergen, autor Guerniki